CYNLLUNIO
STRATEGAETHAUStrategaeth: Triawd Gwrando
Gweithgaredd strwythuredig sy’n rhoi sylw blaenllaw i ddatblygu sgiliau gwrando gyda’r dysgwyr yn cael y cyfle i ymgymryd â sawl rôl. Mae cyfle i’r dysgwyr feddwl, siarad, gwrando, cwestiynu ac adlewyrchu ar y testun/pwnc dan sylw.
Addas ar gyfer:
Agwedd i’w datblygu:
Fframwaith Llythrennedd Cwricwlwm i Gymru:
Gwrando
- Gwrando am ystyr
- Datblygu geirfa
- Gwrando i ddeall
- Gwrando fel rhan o siarad cydweithredol
Siarad
- Eglurder a geirfa
- Diben
- Siarad cydweithredol
- Gofyn cwestiynau
Arweiniad pellach i’r strategaeth:
Rhannwch y dosbarth yn grwpiau o dri.
Dylai pob grŵp lunio’r rheolau hyn:
Siaradwr: Yr unigolyn hwn fydd yn cyfrannu fwyaf at y drafodaeth. Ei dasg o ydi siarad yn estynedig am y testun.
Cwestiynwr: Bydd y cwestiynwr yn cyfrannu rhywfaint at y drafodaeth; ond ei brif rôl fydd holi cwestiynau i grisialu a phrocio’r siaradwr.
Gwrandäwr: Mae’r rôl hon yn gofyn i’r dysgwr wrando’n ofalus ar y drafodaeth a chofnodi’r pwyntiau allweddol.
Unwaith y bydd y rolau wedi’u rhannu, bydd yr athro yn cyhoeddi’r cwestiwn trafod cyntaf. Bydd sgyrsiau yn dilyn, efo aelodau’r grŵp yn cymryd eu rôl. Dylai’r cwestiynwr ofyn y cwestiwn i’r siaradwr, sy’n gorfod amlinellu ei feddwl. Yna dylai’r cwestiynwr ofyn cwestiynau dilynol a gwneud ei gyfraniadau ei hun, tra bydd y gwrandäwr yn gwrando ac yn gwneud nodiadau.
Unwaith bydd y drafodaeth wedi gorffen, dylai’r gwrandäwr adrodd yn ôl i aelodau eraill y grŵp. Dylai fynd dros yr hyn a drafodwyd yn y drafodaeth ac asesu’r siaradwr a’r cwestiynwr, gan ganolbwyntio ar beth wnaethon nhw’n dda a beth allen nhw wella. Wedi hyn, bydd yr athro yn cyhoeddi y dylai aelodau’r grŵp newid rôl.
Mae cwestiwn trafod newydd yn cael ei gyflwyno, a’r sgwrsio yn ailgychwyn. Bydd y broses yn cael ei hailadrodd dair gwaith, i sicrhau bod pob aelod o’r grŵp wedi cael cyfle i wneud pob rôl. Siaradwr, Cwestiynwr, Gwrandäwr.
Arweiniad ychwanegol ar gyfer 3-8 oed
Llwybrau Datblygu – cyflawni arferion cyfarwydd ac ymgymryd â rolau wrth chwarae
Mewn grwpiau o dri.
Siaradwr: Yr unigolyn hwn fydd yn cyfrannu fwyaf at y drafodaeth.
Cwestiynwr: Bydd y cwestiynwr yn cyfrannu rhywfaint at y drafodaeth; ond ei brif rôl fydd holi cwestiynau i grisialu a phrocio’r siaradwr.
Gwrandäwr: Mae’r rôl hon yn gofyn i’r dysgwr wrando’n ofalus ar y drafodaeth a chofnodi’r
pwyntiau allweddol.
Unwaith y bydd y rolau wedi’u rhannu, bydd yr athro yn cyhoeddi’r cwestiwn trafod cyntaf. Bydd sgyrsiau yn dilyn, efo aelodau’r grŵp yn cymryd eu rôl. Dylai’r cwestiynwr ofyn y cwestiwn i’r siaradwr. Yna dylai’r cwestiynwr ofyn cwestiynau dilynol a gwneud ei gyfraniadau ei hun, tra bydd y gwrandäwr yn gwrando ac yn gwneud nodiadau.
Mae cwestiwn trafod newydd yn cael ei gyflwyno, a’r sgwrsio yn ailgychwyn. Bydd y broses yn cael ei hailadrodd tair gwaith, i sicrhau bod pob aelod o’r grŵp wedi cael cyfle i wneud pob rôl. Siaradwr, Cwestiynwr, Gwrandäwr.
Dolenni i enghreifftiau ac arweiniad pellach:
Adnoddau ‘Oracy Pioneers Voice 21’
https://voice21.org/wp-content/uploads/2020/03/York-NOP-Journal.pdf
Strategaethau ‘The Noisy Classroom’ (Cynradd)
https://noisyclassroom.com/primary-oracy-activities/
Strategaethau ‘The Noisy Classroom’ (Uwchradd)
https://noisyclassroom.com/secondary-oracy-activities/
Strategaethau ‘How to use discussion in the classroom’ (Mike Gershon 2013)
- Athrawon GwE – cysylltwch gyda’ch YCG neu dîm Ein Llais Ni (einllaisni@gwegogledd.cymru) i gael mynediad i’r adnoddau hyn.