CYNLLUNIO
STRATEGAETHAUStrategaeth: Powlen bysgod
Mae dull y bowlen bysgod yn ddull lle mae pob disgybl yn cael y cyfle i gymryd rhan yn weithredol mewn trafodaeth.
Addas ar gyfer:
Agwedd i’w datblygu:
Fframwaith Llythrennedd Cwricwlwm i Gymru:
Gwrando
- Gwrando am ystyr
- Datblygu geirfa
- Gwrando i ddeall
- Gwrando fel rhan o siarad cydweithredol
Siarad
- Eglurder a geirfa
- Diben
- Siarad cydweithredol
- Gofyn cwestiynau
Arweiniad pellach i’r strategaeth:
Mae dull y bowlen bysgod yn ddull lle mae pob disgybl yn cael y cyfle i gymryd rhan weithredol mewn trafodaeth. Mae’r dull yn cymryd ei enw o drefn gyffredinol y drafodaeth, gan fod nifer fach o gadeiriau wedi’u gosod mewn cylch mewnol (oddeutu tair i bump) a nifer mwy yn cael eu gosod fel cylch allanol mwy.
Nod cyffredinol y dull yw i ddisgyblion ddatblygu’r sgiliau o fod yn gyfranwyr ac yn wrandawyr o fewn trafodaeth, gan alluogi disgyblion i ofyn cwestiynau, cyflwyno eu barn a’u meddyliau eu hunain, gwrando ar eraill a rhannu gwybodaeth gan ddefnyddio’r dull hwn (Yabarmase , 2013).
Wrth weithio yn y ffordd yma, rôl yr athro yw rheoli llif y drafodaeth a sicrhau fod pawb wedi cael cyfle i siarad, e.e. ymyrryd os yw disgyblion wedi siarad yn rhy hir, gwahodd eraill o fewn y cylch mewnol i siarad, a darparu gwerthusiad o’r trafodaethau sy’n cael eu cynnal.
Nodi pwnc posibl i’w drafod (os gellir ystyried pwnc dadleuol, mae’n debygol y byddai hyn yn cynyddu lefel ymgysylltiad y disgyblion)
- Gofyn i’r disgyblion siarad am eu barn ar y mater, gyda phartner, a chofnodi eu barn yn ysgrifenedig.
- Dangos sut mae dull powlen bysgod yn gweithio i’r disgyblion a’r disgwyliadau sy’n codi o’i ddefnyddio.
- Dechrau’r drafodaeth trwy ddewis disgyblion i eistedd yn y cylch mewnol a thrafod y syniadau a’r safbwyntiau a gododd yn ystod eu trafodaethau cynharach gyda phartneriaid.
- Gofyn i’r disgyblion yn y cylch allanol wrando ar drafodaeth y cylch mewnol ac ysgrifennu unrhyw bwyntiau o ddiddordeb sy’n ymddangos neu unrhyw gwestiynau y gallent fod eisiau eu gofyn ar ôl i’r drafodaeth ddod i ben.
- Gofyn i’r cylch mewnol drafod y pwnc am tua phum munud, heb ymyrryd dim oni bai fod y drafodaeth yn dirywio neu i sicrhau bod pawb yn cael cyfle i gyfrannu at y drafodaeth
- Pan fydd y cylch mewnol yn gorffen eu trafodaeth, gofyn i’r disgyblion yn y cylch allanol fynegi barn am eu trafodaeth a gofyn cwestiynau. Mae hwn yn amser priodol i fodelu cwestiynau a sylwadau da i’r disgyblion.
- Dewis set arall o ddisgyblion i eistedd yn y cylch mewnol ac ailadrodd y broses nes bod pob disgybl wedi cael cyfle i fod yn rhan o drafodaeth y cylch mewnol.
Dolenni i enghreifftiau ac arweiniad pellach:
Adnoddau ‘Oracy Pioneers Voice 21’
https://voice21.org/wp-content/uploads/2020/03/York-NOP-Journal.pdf
Strategaethau ‘The Noisy Classroom’ (Cynradd)
https://noisyclassroom.com/primary-oracy-activities/
Strategaethau ‘The Noisy Classroom’ (Uwchradd)
https://noisyclassroom.com/secondary-oracy-activities/
Strategaethau ‘How to use discussion in the classroom’ (Mike Gershon 2013)
- Athrawon GwE – cysylltwch gyda’ch YCG neu dîm Ein Llais Ni (einllaisni@gwegogledd.cymru) i gael mynediad i’r adnoddau hyn.